Wpływ chorób tarczycy na metabolizm
Tarczyca niewielki gruczoł, który ogrywa wielką rolę w organizmie. Kiedy zaczyna chorować, długo nie daje o sobie znać i nie boli, jednak skutki zaburzeń jej pracy mają ogromny wpływ na cały organizm. Do najczęściej występujących chorób tarczycy należą: niedoczynność tarczycy, nadczynność tarczycy, choroba Hashimoto oraz choroba Gravesa- Basedowa. Jakie objawy informują o chorobie tarczycy? Jaki jest wpływ chorób tarczycy na metabolizm? Czym jest niedoczynność tarczycy?
Tarczyca zlokalizowana jest tuż pod krtanią, z przodu szyi. I chociaż jej masa nie przekracza 30 gramów, gruczoł ten pełni w organizmie wiele ważnych ról. Tarczyca wydziela bowiem do krwi hormony, które warunkują prawidłowe rozwijanie się i funkcjonowanie organizmu. Gruczoł ten w bezpośredni sposób wpływa na metabolizm, który warunkuje utrzymanie niezmienionej sylwetki, a także tycie i chudnięcie. Kiedy całkowita przemiana materii oraz ilość spożywanych kalorii są ze sobą w równowadze, z zasady nasze ciało nie powinno się za bardzo zmieniać. Większy poziom przemiany materii od ilość przyjmowanego pożywienia warunkuje utratę masy ciała i odwrotnie – kiedy ilość przyjmowanego pokarmu jest większa niż poziom przemiany materii – powoduje to przybieranie masy ciała. Mogłoby się wydawać, że jest to proste, jednak na metabolizm poza ilością przyjmowanych kalorii, wpływa wiele innych czynników (jak np. regularne treningi i aktywny tryb życia, które mogą zwiększyć zużycie kalorii przez organizm). Decydujący wpływ na metabolizm ma właśnie tarczyca. Wydzielane przez nią hormony (tyroksyna oraz trójjodotrynina) mają bezpośredni związek z przebiegiem procesów metabolicznych wewnątrz poszczególnych komórek, czyli na przemianę materii.
Jak tarczyca reguluje masę ciała?
Prawidłową pracę tarczycy warunkują następujące substancje:
- Tyroksyna i trójjodotrynina – hormony te odpowiadają za utrzymanie tempa metabolizmu na wysokim poziomie. Tyroksyna odpowiada za pobudzenie procesów rozpadu tłuszczów w tkankach oraz ich utlenianie i zawiera w swoim składzie jod. Trójjodotrynina również pełni ważne zadanie, gdyż odpowiada za przyspieszenie spalania tłuszczów.
- Enzymy –tyreoperoksydazazawiera żelazo i jest niezbędna w procesie wytwarzania hormonów tarczycy oraz selenoproteiny, która zawiera w swoim składzie selen, odpowiadający za wytwarzanie trójjodotryniny, która przyspiesza spalanie tłuszczu
- Białka tworzące receptory na cząsteczkach trójjodotyroniny, które zawierają cynk
- Witamina D, której receptory znajują się w tarczycy i która reguluje układ immunologiczny i zabezpiecza tarczycę przed rozwojem stanów zapalnych (np. choroby Hashioto)
Zasada jest prosta – jeśli zabraknie którejkolwiek z wymienionych substancji, zaburzeniu ulegnie wytwarzanie hormonów tarczycy i w konsekwencji zostanie zaburzone tempo przemiany materii.
Niedoczynność tarczycy a metabolizm
O niedoczynności tarczycy możemy mówić wtedy, kiedy następuje jej uszkodzenie. Przyczyny mogą być różne, dla przykładu uszkodzenie autoimmunologiczne tarczycy ma miejsce w przypadku choroby Hashimoto. Do niedoczynności tarczycy może dojść również przez operacyjne jej wycięcie lub odgórnie – od strony podwzgórza oraz przysadki mózgowej, które spowalniają jej działanie. Niedoczynność tarczycy prowadzi do obniżenia wytwarzania oraz wydzielania do krwioobiegu hormonów tarczycowych. W laboratoryjnym badaniu krwi da się wówczas zaobserwować niskie stężenie tyroksyny i trójjodotryniny przy jednoczesnym wysokim stężeniu hormonu tyrotropowego (TSH), który sygnalizuje, że przysadka mózgowa stara się pobudzić tarczycę do działania. Badanie TSH jest pierwszym, które wykonuje się w diagnostyce chorób tego gruczołu.
Objawy niedoczynności tarczycy
Niedoczynność tarczycy bardzo często występuje w parze z nadwagą. Choroba ta może bowiem spowalniać metabolizm aż o 30 procent. Często pojawiają się również inne objawy, takie jak uczucie zmęczenia i osłabienie, które powodują niechęć do podejmowania aktywności fizycznej, co jeszcze bardziej zwiększa ryzyko wystąpienia problemów z utrzymaniem prawidłowej masy ciała. Skutki niedoczynności tarczycy są jednak znacznie szersze. Chorzy często obserwują też suchość skóry, gorszy stan włosów i paznokci, zaparcia, problemy z koncentracją, nadmierną senność, a nawet tendencję do depresji. U osób, które walczą z niedoczynnością tarczycy, może też rozwijać się cukrzyca oraz miażdżyca. Diagnozę o chorobie niedoczynności tarczycy stawia endokrynolog. Podstawą do jej wystawienia są wyniki badań laboratoryjnych oraz wywiad z pacjentem.
Niedoczynność tarczycy pod okiem dietetyka
Wbrew pozorom, wykrycie niedoczynności tarczycy nie jest jednoznaczne z tym, że trzeba jeść jeszcze mniej i koniecznie podjąć aktywność fizyczną mimo kiepskiego samopoczucia fizycznego. Najlepszym sposobem na poprawę metabolizmu jest wdrożenie leczenia, które w tym wypadku będzie polegać na przyjmowaniu syntetycznych hormonów tarczycy. Stosowanie leków poprawi nie tylko nasz wygląd, ale i ogólne samopoczucie. Dobrym pomysłem będzie też współpraca z doświadczonym dietetykiem, który pomoże przygotować dietę bezpieczną dla tarczycy i wspomagającą osiągnięcie zamierzonych celów.
Warto przeczytać:
Tarczyca i Hashimoto – co powinnaś wiedzieć?